Emagazine

Hội nhập sâu, nội lực mạnh - Chiến lược cho vị thế mới của Việt Nam

Thảo Nguyên-Ngọc Quỳnh-Kim Anh/TTXVN 19/11/2025 16:34

Trong bối cảnh thế giới biến động mạnh bởi xung đột khu vực, cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc, cùng xu thế chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và tác động của biến đổi khí hậu…, hội nhập quốc tế không chỉ là định hướng chiến lược mà đã trở thành yêu cầu sống còn để Việt Nam phát triển bền vững và khẳng định vị thế quốc gia.

vna_potal_kim_ngach_xuat_khau_det_may_dat_44_ty_usd_7758566.jpg
May hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ, EU tại Công ty may Maxport Thái Bình. Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Trước yêu cầu đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, đánh dấu bước ngoặt quan trọng, thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo và hiệu quả trong hội nhập. Đáng chú ý, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế. Đặc biệt, một trong những nội dung lớn được Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội XIV của Đảng nêu, đó là đẩy mạnh triển khai đồng bộ, sáng tạo các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, hiệu quả.

Chiến lược cho vị thế mới của Việt Nam

Trong 40 năm đổi mới, tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam đã đạt những kết quả quan trọng, mang tầm vóc lịch sử. Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt Nghị quyết 59-NQ/TW mới đây, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết: Hội nhập quốc tế là động lực quan trọng để nâng cao nội lực, phát triển đất nước.

Cơ hội và áp lực đan xen

vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951245(2).jpg
Việc Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ tạo ra bước đột phá trong quá trình hội nhập quốc tế về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Ảnh: Thống Nhất - TTXVN
vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951213(2).jpg
Tổng Bí thư Tô Lâm cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước thăm khu trưng bày tại Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ảnh: Thống Nhất – TTXVN
vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951304.jpg
Việt Nam không ngừng mở rộng hợp tác và có đóng góp tích cực với các nước, tổ chức quốc tế. (Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai, Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 ngày 22/9/2024). Ảnh: Lâm Khánh - TTXVN
vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951287(2).jpg
Việt Nam không ngừng mở rộng hợp tác và có đóng góp tích cực với các nước, tổ chức quốc tế. (Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 25/9/2024 tại New York trong dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc khóa 79). Ảnh: Lâm Khánh - TTXVN

Việt Nam từ một nền kinh tế lạc hậu đã trở thành một trong 32 nền kinh tế lớn nhất thế giới, quy mô kinh tế tăng gần 100 lần kể từ năm 1986, thu nhập bình quân đầu người tăng từ dưới 100 USD lên gần 5.000 USD. Việt Nam có quan hệ thương mại với 230 quốc gia, mạng lưới 20 Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với 17 hiệp định có hiệu lực. Cùng với đó, Việt Nam có vị thế trong Top 20 nền kinh tế thương mại hàng đầu thế giới và Top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất đã khẳng định vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, kỷ nguyên mới không chỉ là phát huy thành tựu mà còn là tận dụng các cơ hội mới trong bối cảnh thế giới biến động. Căng thẳng địa chính trị và chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu đã đưa Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn nhờ ổn định chính trị, môi trường đầu tư cải thiện và mạng lưới FTA rộng lớn. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với AI, Big Data, IoT, công nghệ bán dẫn và chuyển đổi số mở ra cơ hội mới cho năng suất và tăng trưởng chất lượng. Thương mại điện tử và kinh tế số tạo thị trường rộng lớn cho hàng hóa, dịch vụ Việt Nam, vượt qua các rào cản địa lý truyền thống. Xu hướng phát triển bền vững, kinh tế xanh và năng lượng tái tạo cũng là cơ hội thu hút đầu tư chất lượng, nâng cao hình ảnh quốc gia.

Những cơ hội này đòi hỏi phải có chiến lược hội nhập linh hoạt, toàn diện và chiều sâu hơn. Chính vì vậy, Nghị quyết 59-NQ/TW ra đời với các điểm mới đột phá, đặt ra yêu cầu “hội nhập một cách chủ động, toàn diện, hiệu quả và thực chất”. Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung khẳng định: Đây là quyết sách quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử, xác định hội nhập là động lực chiến lược đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới. Mục tiêu của Nghị quyết 59-NQ/TW đến năm 2030 là đưa Việt Nam vào nhóm 40 nước dẫn đầu thế giới về Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, ít nhất 40% doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo, trở thành điểm đến hấp dẫn về văn hóa, thể thao, du lịch, thuộc nhóm 30 quốc gia có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới và hoàn thành cơ bản các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Ông Trần Lê Hưng (Đại học Gustave Eiffel, Pháp) chia sẻ, Nghị quyết 59-NQ/TW là nền tảng chuyển đổi vị thế Việt Nam từ một nước tham gia cuộc chơi sang một quốc gia có tiếng nói chủ động trên trường quốc tế. Nếu thực hiện nghiêm túc, Việt Nam có thể đạt được bước chuyển căn bản về vị thế kinh tế và chính trị trong 10-15 năm tới.

vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951279.jpg
vna_potal_vuon_minh_trong_hoi_nhap_quoc_te_7951259.jpg
1920x1080-3.png

Nghị quyết không chỉ mở rộng thương mại mà còn nâng cấp năng lực nội sinh, phát triển kinh tế độc lập, tự chủ. Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất và trung chuyển khu vực, tận dụng các FTA và sáng kiến hành lang vận tải Bắc – Nam, liên kết Ấn Độ Dương – Trung Đông. Việt Nam sẽ định hình vai trò chủ động trong chuỗi giá trị toàn cầu, không chỉ là công xưởng mà còn là quốc gia đổi mới sáng tạo; tham gia thiết lập các chuẩn mực kinh tế số, tài chính xanh, chuỗi cung ứng bền vững, góp phần định hình trật tự kinh tế khu vực mới.

Về chính trị, Nghị quyết yêu cầu chủ động, tích cực đóng góp vào các thể chế đa phương, củng cố hình ảnh quốc gia có trách nhiệm, trung lập tích cực trong tranh chấp khu vực, đồng thời làm cầu nối giữa ASEAN với các đối tác lớn, Đông Á với Nam Á, các nước đang phát triển với nền kinh tế phát triển. Việt Nam sẽ gia tăng ảnh hưởng qua ngoại giao đa phương, văn hóa, số và nhân dân. Ông Trần Lê Hưng bày tỏ, thông điệp của Nghị quyết là Việt Nam không chỉ thích nghi mà còn tham gia định hình tương lai chung với tâm thế tự tin, chủ động, bình đẳng và không hòa tan.

Tuy nhiên, theo Tiến sỹ Phan Cao Nhật Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), hội nhập quốc tế mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đem lại không ít thách thức như: Nguy cơ tấn công mạng và an toàn dữ liệu cá nhân, an ninh lương thực và an ninh năng lượng, cạnh tranh không công bằng, tăng trưởng không bền vững, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động…. Việc phát huy hiệu quả mạng lưới các quan hệ đối tác đã được xác lập, đạt được những mục tiêu theo nghị quyết không phải là nhiệm vụ dễ dàng.

Xây dựng “căn nhà” vững chắc từ bên trong

vna_potal_nong_dan_an_giang_bat_nhip_chuyen_doi_so_8320870.jpg
Nông dân An Giang mạnh dạn sử dụng drone vào canh tác nông nghiệp ở tất cả các khâu như sa giống, phân xịt thuốc. Ảnh: Công Mạo-TTXVN
vna_potal_nong_dan_an_giang_bat_nhip_chuyen_doi_so_8320871.jpg
Nông dân An Giang sử dụng drone phân xịt thuốc giúp tiết kiệm chi phí, công sức và thời gian. Ảnh: Công Mạo-TTXVN
vna_potal_nong_dan_an_giang_bat_nhip_chuyen_doi_so_8320879.jpg
Các sản phẩm nông sản của nông dân, hợp tác xã được Sở Công thương tỉnh An Giang phối hợp với các đơn vị hỗ live stream bán hàng trực tiếp trên các sàn thương mại điện tử. Ảnh: Công Mạo-TTXVN
vna_potal_nong_dan_an_giang_bat_nhip_chuyen_doi_so_8320877.jpg
Các mô hình trồng dưa lưới trong nhà kính áp dụng công nghệ tưới nước nhỏ dọt mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều nông dân của tỉnh An Giang. Ảnh: Công Mạo-TTXVN

Theo Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội XIV của Đảng được lấy ý kiến, một nội dung lớn về đẩy mạnh triển khai đồng bộ, sáng tạo hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, hiệu quả đã được nêu lên và điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, phù hợp tinh thần Nghị quyết số 59-NQ/TW. Việc cụ thể hóa nghị quyết này giúp Việt Nam phát huy tối đa nội lực, tận dụng hiệu quả các nguồn lực bên ngoài, mở rộng không gian phát triển.

Để Nghị quyết 59 đi vào cuộc sống, Quốc hội đang chuẩn bị xem xét và thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt để nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế, dự kiến trình tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Đây là tín hiệu tích cực, thể hiện sự chuyển động mạnh mẽ của hệ thống lập pháp trong việc tiếp sức hiện thực hóa việc triển khai Nghị quyết 59-NQ/TW. Các cơ chế đặc thù này có thể bao gồm ưu đãi về thuế, hạ tầng, tài chính cho doanh nghiệp hội nhập, hỗ trợ chuyển đổi số và xanh hóa sản xuất, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với chuỗi cung ứng toàn cầu…

Bên cạnh đó, hiện nay Nghị quyết 59-NQ/TW không đứng riêng mà phối hợp với các nghị quyết trụ cột như Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân thể hiện tư duy hội nhập mới không chỉ dựa vào cánh cửa bên ngoài mà phải xây dựng “căn nhà” vững chắc từ bên trong. Theo đó, Nghị quyết 57-NQ/TW được ví như “hệ điều hành” của mô hình phát triển mới, dựa trên đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, dữ liệu lớn. Hội nhập đòi hỏi doanh nghiệp và nền kinh tế đáp ứng tiêu chuẩn cao về môi trường, lao động, sở hữu trí tuệ, chuyển đổi số. Nghị quyết 57-NQ/TW tạo nền tảng thể chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng hệ sinh thái công nghệ – yếu tố then chốt giúp Việt Nam theo kịp và định hình xu hướng toàn cầu.

Còn Nghị quyết 68-NQ/TW biến doanh nghiệp tư nhân thành động lực nền kinh tế. Hội nhập không thể thành công nếu doanh nghiệp tư nhân không có năng lực tham gia sâu chuỗi giá trị toàn cầu. Nghị quyết 68-NQ/TW giúp tạo lực lượng sản xuất có khả năng cạnh tranh, tư duy sáng tạo, hướng ra thị trường quốc tế, đóng góp tăng trưởng kinh tế.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết: Sau khi Nghị quyết 59-NQ/TW được ban hành, Việt Nam đã tiếp tục mở rộng, nâng cấp mạng lưới các đối tác, làm sâu sắc quan hệ song phương, mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Từ đó, củng cố tin cậy chính trị và đan xen lợi ích ngày càng chặt chẽ với các nước. Đặc biệt từ đầu năm đến nay, trong các hoạt động đối ngoại, lãnh đạo cấp cao của Việt Nam đã tham gia ký kết 267 cam kết, thỏa thuận quốc tế, gấp đôi so với số lượng cam kết, thỏa thuận của năm 2024.

Thủ tướng yêu cầu cần phát huy hơn nữa vai trò của cơ chế đôn đốc, rà soát triển khai các cam kết, thỏa thuận quốc tế được ký kết trong dịp các hoạt động đối ngoại cấp cao; tích cực thúc đẩy các bộ, ngành, địa phương triển khai các cam kết, thỏa thuận, có ý thức cao hơn trong việc nhận diện và tháo gỡ các nút thắt, điểm nghẽn trong thực thi cam kết quốc tế. Đồng thời, Thủ tướng lưu ý đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, mở rộng thị trường cho hàng hóa Việt Nam, nhất là nông sản, tham gia vào chuỗi cung ứng, giá trị toàn cầu, làm mới các thị trường truyền thống và thúc đẩy khai thác các thị trường mới như Trung Đông, Nam Mỹ, châu Phi…

Về nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Nghị quyết, Chính phủ đã ra Nghị quyết số 153/NQ-CP, ngày 31/5/2025 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW. Phương châm thực hiện của Chương trình hành động là tập trung thực hiện Nghị quyết với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và xác định rõ trọng tâm, trọng điểm và phân công nhiệm vụ phải đảm bảo cụ thể, rõ ràng cho các bộ, ngành và địa phương.

vna_potal_thu_tuong_pham_minh_chinh__dien_dam_voi_thu_tuong_singapore__8019581.jpg
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính

Sau khi Nghị quyết 59-NQ/TW được ban hành, Việt Nam đã tiếp tục mở rộng, nâng cấp mạng lưới các đối tác, làm sâu sắc quan hệ song phương, mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Từ đó, củng cố tin cậy chính trị và đan xen lợi ích ngày càng chặt chẽ với các nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính

Nhằm đạt được mục tiêu của Nghị quyết số 59-NQ/TW đề ra, trong thời gian tới, bên cạnh các nhiệm vụ thường xuyên, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần cụ thể hóa và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, đổi mới tư duy, nhận thức và hành động trong hội nhập quốc tế trong tình hình mới; nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế phục vụ xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng và thúc đẩy chuyển đổi số. Đồng thời, đẩy mạnh hội nhập quốc tế về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở rộng không gian phát triển bền vững và hiện đại hóa đất nước…

Về phía Bộ Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, Bộ sẽ tiếp tục triển khai đàm phán và thực thi hiệu quả FTA theo định hướng, giải pháp tại Quyết định số 112/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Định hướng tham gia các FTA đến năm 2030, tầm nhìn 2035. Đồng thời, tập trung xử lý các vấn đề tồn tại để khai thác hiệu quả 17 hiệp định, thỏa thuận thương mại đã ký kết; tiếp tục đẩy mạnh mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu thông qua việc nghiên cứu thị trường mới, tiềm năng, còn dư địa khai thác tại Trung Đông, châu Phi, châu Mỹ Latinh.... Bên cạnh đó, khởi động đàm phán Hiệp định thương mại ưu đãi (PTA) với Pakistan và ngoài ra, ưu tiên tập trung nguồn lực thực hiện nhiệm vụ tiếp tục đàm phán thương mại đối ứng với Hoa Kỳ để đạt cam kết thuận lợi nhất cho Việt Nam, hướng tới FTA toàn diện, công bằng, cân bằng và bền vững.

Sức bật mới cho dòng chảy hội nhập

vna_potal_cang_bien_viet_nam_phat_trien_manh_me_trong_nam_2024_7843649.jpg
Bốc dỡ container ở cảng SOWATCO Long Bình (Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN
vna_potal_cang_bien_viet_nam_phat_trien_manh_me_trong_nam_2024_7843650.jpg
Tổng khối lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển cả nước trong năm 2024 đạt khoảng 864,4 triệu tấn. Ảnh tư liệu: Hồng Đạt - TTXVN
vna_potal_cac_cong_ty_cang_bien_viet_nam_phat_trien_manh_me_trong_nam_2024_7843696.jpg
Hạ tầng cảng SOWATCO Long Bình (Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN
vna_potal_cang_bien_viet_nam_phat_trien_manh_me_trong_nam_2024_7843671.jpg
Container hàng hoá ở cảng SOWATCO Long Bình (Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN

Việt Nam đang ở tâm điểm của một chu kỳ tăng trưởng mới, nơi sự phát triển của quốc gia không còn chỉ phụ thuộc vào lợi thế lao động giá rẻ hay tài nguyên thiên nhiên, mà nằm ở khả năng đổi mới sáng tạo và mức độ hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu. Thực tiễn đã chứng minh, hội nhập thúc đẩy đổi mới sáng tạo bằng cách mở ra thị trường và tạo áp lực cạnh tranh; ngược lại, đổi mới sáng tạo giúp Việt Nam nâng cao năng lực, tham gia "sâu sắc" hơn vào cuộc chơi quốc tế một cách sòng phẳng và hiệu quả.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Tư, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) cho biết, để phát triển bền vững, ngành công nghiệp năng lượng không thể chỉ dựa vào khai thác tài nguyên mà phải dựa vào tri thức, công nghệ và dữ liệu. Từ định hướng chiến lược của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) tập trung nghiên cứu, phát triển và làm chủ các công nghệ chiến lược; gia tăng sản lượng sản xuất và sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng truyền thống; đồng thời nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sản xuất các loại năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch và bền vững, các loại hóa chất, vật liệu mới, gắn với kinh tế tuần hoàn…

Đặc biệt, VPI đang tập trung xây dựng hạ tầng dữ liệu lớn, nghiên cứu ứng dụng AI, IoT… vào tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí; bản sao số các nhà máy lọc hóa dầu, điện, phân bón giúp tối ưu thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Petrovietnam. Thời gian tới, VPI tiếp tục triển khai ứng dụng hệ thống siêu máy tính hiệu năng cao (HPC) và các mô hình học máy tự động phân tích, dự báo trữ lượng, tối ưu vận hành mỏ, hay giải quyết các bài toán mô phỏng phức tạp.

vna_potal_ba_ria-vung_tau_san_sang_tro_thanh_trung_tam_cong_nghiep_nang_luong_tai_tao_ngoai_khoi__7801886.jpg
Giàn khoan của Vietsovpetro. Ảnh: TTXVN phát
vna_potal_ba_ria-vung_tau_san_sang_tro_thanh_trung_tam_cong_nghiep_nang_luong_tai_tao_ngoai_khoi__7801889.jpg
Công trình trên biển của Liên doanh thăm dò và khai thác dầu khí Vietsovpetro ở mỏ Bạch Hổ. Ảnh: Đoàn Mạnh Dương-TTXVN
vna_potal_ba_ria-vung_tau_san_sang_tro_thanh_trung_tam_cong_nghiep_nang_luong_tai_tao_ngoai_khoi__7801915.jpg
Sản xuất chân đế tháp điện gió tại cảng Hạ lưu PTSC ở thành phố Vũng Tàu. Ảnh: Đoàn Mạnh Dương-TTXVN
vna_potal_ba_ria-vung_tau_san_sang_tro_thanh_trung_tam_cong_nghiep_nang_luong_tai_tao_ngoai_khoi__7801919.jpg
Sản xuất chân đế tháp điện gió tại cảng Hạ lưu PTSC ở thành phố Vũng Tàu. Ảnh: Đoàn Mạnh Dương-TTXVN

Trên cơ sở đó, VPI đang tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, gắn kết giữa nghiên cứu - đào tạo - ứng dụng, kết nối với doanh nghiệp trong và ngoài nước để chuyển giao, thương mại hóa công nghệ. VPI xác định phát triển nguồn nhân lực là nhiệm vụ trọng tâm gắn liền với chiến lược khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển dịch năng lượng quốc gia, do đó tạo điều kiện để đội ngũ kỹ sư trẻ tham gia những dự án lớn, tiếp cận tri thức và công nghệ tiên tiến và rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề thực tế.

Ông Hamada Shogo, Tổng Giám đốc Công ty TNHH DAIWA Việt Nam, một doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bước chân vào Việt Nam từ thời kỳ đầu, chia sẻ: “Chúng tôi nhận thấy rằng, trình độ phát triển của các doanh nghiệp công nghiệp chế tạo nội địa Việt Nam đã lên một tầm phát triển mới, khi có thể đáp ứng được những nhu cầu khắt khe của các nhà mua ở châu Âu, ở Mỹ hay ở Nhật Bản với mức độ cạnh tranh sòng phẳng và với năng lực chất lượng không thua kém gì các doanh nghiệp nước ngoài.” Sự nâng tầm này không thể đạt được nếu thiếu đi áp lực cạnh tranh từ các thị trường quốc tế.

Hội nhập quốc tế cũng đặt ra bài toán về sự phụ thuộc vào nguyên phụ liệu nhập khẩu. Đổi mới sáng tạo trở thành chiến lược để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, làm chủ công nghệ lõi và tăng giá trị gia tăng trong nước.

Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), nhấn mạnh ý tưởng, hiệp hội đang đưa ra ý tưởng lớn là chuyển từ chế tạo chi tiết linh kiện sang các những thành phẩm. Nếu các doanh nghiệp chỉ dừng lại ở việc sản xuất các chi tiết, linh kiện thì sự phụ thuộc thị trường ngày càng lớn. Do đó, phải tiến tới việc chung tay với nhau để chế tạo các cụm chi tiết hay các sản phẩm hoàn chỉnh. Ý tưởng này đòi hỏi sự đổi mới sáng tạo mang tính hệ thống, từ việc thiết kế đến quy trình sản xuất.

Để hội nhập thực sự trở thành đòn bẩy cho đổi mới sáng tạo, cần có sự dẫn dắt của Nhà nước thông qua các chính sách kiến tạo, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Theo đó, chính sách cần tập trung vào việc hỗ trợ vốn ưu đãi hoặc các quỹ đầu tư mạo hiểm (Venture Capital) - là nguồn vốn mà các quỹ đầu tư mạo hiểm cung cấp cho các công ty khởi nghiệp hoặc doanh nghiệp nhỏ có tiềm năng tăng trưởng cao để giúp họ phát triển hay tài trợ cho các dự án đổi mới sáng tạo có tính rủi ro cao. Cùng đó, thiết lập các không gian thử nghiệm pháp lý linh hoạt cho các công nghệ mới (AI, Blockchain, Fintech) để doanh nghiệp tự tin triển khai; tạo nên những trung tâm hỗ trợ chuyên biệt như các trung tâm kiểm định, thử nghiệm AI, chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế để hỗ trợ doanh nghiệp địa phương không cần phải đầu tư quá lớn vào hạ tầng ban đầu.

Đổi mới sáng tạo không chỉ là phản ứng với hội nhập, mà là sự chủ động chuẩn bị để Việt Nam chuyển từ vị thế gia công sang vị thế nhà cung cấp giải pháp và công nghệ. Sự chủ động này được thể hiện rõ qua các mô hình liên kết và chiến lược phát triển nội tại của doanh nghiệp. Việc tạo ra các mô hình liên kết thông minh là chìa khóa để khai thác sức mạnh tập thể và nguồn lực chung. Đó có thể là mô hình "Mua chung, Bán chung" như Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) đang nêu ra, theo đó các doanh nghiệp cùng mua một loại vật tư với khối lượng lớn để giảm giá thành, ước tính từ 5-10%. Đây là một sáng kiến đổi mới sáng tạo trong mô hình kinh doanh và logistics, giúp doanh nghiệp nhỏ tối ưu hóa chi phí đầu vào và nâng cao khả năng cạnh tranh ngay từ khâu nguyên phụ liệu, ông Phan Đăng Tuấn nhấn mạnh.

vna_potal_quang_ninh_thu_hut_manh_von_fdi_thuc_day_tang_truong_kinh_te_7736385.jpg
Hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Hoàng Hiếu - TTXVN
vna_potal_quang_ninh_thu_hut_manh_von_fdi_thuc_day_tang_truong_kinh_te_7736389.jpg
Hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Hoàng Hiếu - TTXVN
vna_potal_quang_ninh_thu_hut_manh_von_fdi_thuc_day_tang_truong_kinh_te_7736405.jpg
Hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Hoàng Hiếu - TTXVN
vna_potal_quang_ninh_thu_hut_manh_von_fdi_thuc_day_tang_truong_kinh_te_7736388.jpg
Hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Hoàng Hiếu - TTXVN

Ở góc nhìn của doanh nghiệp, ông Đặng Thanh Bình, Giám đốc Công ty cổ phần Công nghiệp TCI (TCI) – đơn vị hàng đầu về gia công chi tiết máy và sản xuất máy móc tự động hóa, nhấn mạnh, TCI đã có kế hoạch phát triển trung và dài hạn. Theo đó, đưa ra mục tiêu tiếp tục đầu tư vào con người thông qua việc đào tạo, nâng cao kỹ năng, tay nghề cho cán bộ, công nhân viên; đào tạo các kỹ năng mềm để giúp họ làm việc với tinh thần hăng say. Sự đầu tư vào con người thông qua đào tạo là một hình thức đổi mới sáng tạo trong quản trị nhân sự và chất lượng.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu có thể đứt đoạn bất cứ lúc nào, đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp linh hoạt trong chiến lược thị trường. TCI đang xúc tiến tìm kiếm các khách hàng khác từ châu Âu, Mỹ và xuất khẩu trực tiếp về lại các thị trường của Nhật... thay vì chỉ xuất khẩu các PART (linh kiện) là chính. Trong vòng vài năm gần đây, TCI tập trung hơn vào việc xuất khẩu các giải pháp về tự động hóa sang các thị trường đó. Việc chuyển đổi từ bán linh kiện sang bán giải pháp tự động hóa là một bước tiến đổi mới sáng tạo về giá trị sản phẩm và dịch vụ, giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc vào một thị trường hoặc một loại sản phẩm.

Hội nhập và đổi mới sáng tạo là hai trụ cột không thể tách rời của nền kinh tế hiện đại. Để tối ưu hóa sức mạnh tổng hợp này, Việt Nam cần phải hoàn thiện chính sách để tạo ra hành lang pháp lý linh hoạt và hỗ trợ vốn mạo hiểm. Bên cạnh đó, thúc đẩy các mô hình liên kết đột phá như "Mua chung, Bán chung" mà VASI nêu ra và chuyển đổi từ gia công chi tiết sang sản phẩm hoàn chỉnh. Doanh nghiệp cần phải chủ động chuyển đổi số, đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Chỉ khi đổi mới sáng tạo thấm sâu vào từng tế bào kinh tế, Việt Nam mới có thể tận dụng triệt để những cánh cửa hội nhập đã mở ra, đồng thời biến những thách thức thành cơ hội và khẳng định vị thế vững vàng trên trường quốc tế.

(0) Bình luận
Hội nhập sâu, nội lực mạnh - Chiến lược cho vị thế mới của Việt Nam
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO